مشاورمدرسه دقيقا كجايي؟

در پي درج مطلب مندرج در روزنامه آفتاب يزد با عنوان « مشاورمدرسه دقيقا كجايي؟ » ، مورخ20/3/95 جوابيه معاونت پرورشي و فرهنگي اين وزارتخانه به شرح زير است :

خودكشي در نتيجه تعامل پيچيده عوامل متعدد زيست شناختي ، ژنتيك ، روانشناختي ، اجتماعي ، فرهنگي ، محيطي و معنوي به وقوع مي پيوندد و نمي توان در بروز اين اقدام ناخوشايند به صراحت سهم عوامل را تعيين كرد . لذا مناسب آن است كه با ديدگاه يكپارچه به اين پديده نگريست گرچه خودكشي يك تصميم فردي جهت خاتمه به زندگي است ولي همگان براين موضوع اجماع نظر دارند كه اثرات جمعي و اجتماعي آن مي تواند تهديدي براي سلامت عموم جامعه قلمداد گردد .

*اين حقيقت را نمي توان كتمان نمود كه آسيب هاي اجتماعي به ويژه پديده خودكشي در دانش آموزان بيش از آنكه يك پديده فردي باشد يك پديده فرهنگي ، اجتماعي است و دلايل آن را بايد در ساختار و مناسبات اجتماعي جستجو كرد و از سويي ديگر نبايد از خاطر ببريم ، مدرسه نيز بخشي از جامعه بوده و كنترل ساير عوامل پيرامون دانش آموزان مانند عوامل اجتماعي (اختلال طبقاتي ، مهاجرت ، وضع بد سكونت و …) خانوادگي (تشنج در خانواده ، از هم گسيختگي خانواده طلاق و …) ، اقتصادي (فقر ، مشكلات معيشتي و …) ، روان شناختي (صفات شخصيتي ، بحران هويت ،‌اختلالات رواني ، ميزان هوش و…) ، فرهنگي (تاثير مخرب برخي رسانه ها ، فضاي مجازي ، كالاي به ظاهر فرهنگي و …) ، عدم دسترسي به تفريحات سالم و دلخواه و نبود امكانات لازم جهت غني سازي اوقات فراغت از حوزه نهاد تعليم و تربيت خارج است ، لذا بروز آسيب هاي اجتماعي در دانش آموزان مي تواند بازتابي از ساختار و مناسبات هركدام از اين عناصر اجتماعي تلقي گردد و تنها مقصر قلمداد دادن آموزش و پرورش در اين موضوع غيراصولي مي باشد .

تلاش در راستاي حذف يا محدود سازي عوامل و زمينه هاي بروز خودكشي نوجوانان و جوانان و مهم تر از آن اتخاذ تدابير پيشگيرانه و ارتقايي در اين خصوص با توجه به علل سبب شناختي متعدد آن به عنوان راهكاري موثرهمواره مدنظر سياست گذاران بوده ولي متاسفانه وفاق جمعي در جهت محقق نمودن اين مهم هنوز در نزد نهادهاي ذيربط عملي نشده است .

با توجه به آنكه بروز خودكشي در مدارس داراي يك فرآيند مشكل سيستمي چند لايه هستند براي اجرا و مديريت برنامه هاي پيشگيرانه در اين خصوص نياز به همكاري و هماهنگي نهادهاي متعددي مي باشد و دراين ميان آموزش و پرورش يكي ا ز چند نهاد دخيل مي باشد كه مي تواند نقش مهمي در اتخاذ سياست هاي پيشگيرانه ايفا نمايد .

علاوه برآنچه گفته شد علي رغم وجود چالش جدي كمبود نيروي انساني وزارت آموزش و پرورش ، توجه منتقدان را به اين نكته جلب مي نماييم كه اداره كل امور تربيتي و مشاوره اين وزارتخانه به منظور اجرايي نمودن پيشگيري از بروز خودكشي وخشونت در مدارس با توجه به امكانات و ظرفيت هاي موجود تا كنون اقداما ارزنده اي طراحي و اجرا نموده است كه اهم آن عبارتند از :

طراحي و استقرار نظام راهنمايي و مشاوره به منظور ايجاد يكپارچگي ، هماهنگي و همسويي درسياست گذاري و اجراي فعاليت هاي راهنمايي و مشاوره در نظام تعليم و تربيت و همچنين تسري رويكرد ارتقايي و جامع در فعاليت هاي راهنمايي و مشاوره اي دانش آموزان بصورت فرايندي از دوره ابتدايي تا پايان دوره متوسطه در راستاي محقق نمودن راهكارهاي 4-21 و 7-3 سند تحول بنيادين آموزش و پرورش مبني بر استقرار نظام راهنمايي و مشاوره تربيتي مبتني بر پايه مباني اسلامي و افزايش نقش معلمان در اين زمينه و با كارگيري مشاوران متخصص براي ايفاي وظايف تخصصي در تمام دوره هاي تحصيلي و ارائه خدمات مشاوره اي تربيتي در كليه سطوح تحصيلي براي افزايش سلامت جسمي و روحي دانش آموزان به عنوان تكاليف قانوني حوزه راهنمايي و مشاوره .

اقدام زود هنگام به منظور شناسايي عوامل خطر و رفتارهاي پر خطر و عوامل حمايتي در مدارس با استفاده ابزارهاي استاندارد جهت ترسيم نيم رخ رواني – اجتماعي دانش آموزان دوره متوسطه اول

اجراي طرح هاي توانمند سازي رواني – اجتماعي و تحصيلي دانش آموزان ، آموزش آداب و مهارت هاي زندگي و مهارت هاي صحيح ارتباطي به منظور شخصيت سازي ، سالم سازي فرايند رشد فردي آنان ، تقويت ساز و كارهاي خود كنترلي ، آموزش مهارت هاي اجتماعي بر مبناي نتايج تحليل آزمون هاي غربالگري و نيازسنجي هاي جامع .

اجراي طرح مشاوره همتايان در مدارس متوسطه اول با بهره گيري رويكرد آموزش همسالان و مشاركت دانش آموزان نوجوان

با توجه به نبود نيروي مشاوره در دوره ابتدايي اجراي رابطان هسته هاي مشاوره جهت بهره گيري از نيروهاي با انگيزه و متخصص در دوره ابتدايي جهت ارجاع دانش آموزان داراي مشكلات روان شناختي به هسته هاي مشاوره مناطق

ارائه خدمات تخصصي روان شناختي و مشاوره اي و مددكاري به دانش آموزان داراي اختلال روان شناختي با بهره گيري از نيروهاي متخصص حوزه روان شناسي و مشاوره با مدارك ليسانس ، فوق ليسانس ، دكتري

توسعه و تقويت مراكزمشاوره و خدمات روان شناختي استان ها و ارتقاي هسته هاي مشاوره مناطق به مركز

ايجاد تيم هاي مداخله در بحران در فوريت هاي روان شناختي در استان / منطقه / مدارس در هنگام بروز پديده ي خودكشي

اجراي طرح آزمايش مشكلات و آسيب شناسي رواني – اجتماعي دانش آموزان دختر دردوره متوسطه به منظور تعيين بروز و شيوع انواع آسيب شناسي رواني – اجتماعي به تفكيك مناطق جغرافيايي ، بومي و جنسيت در دانش آموزان به منظور تهيه اطلس آسيب هاي رواني – اجتماعي دانش آموزان گروه هدف كشور با مشاركت (معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري )

اجراي و اجراي طرح مدارس دوست دار زندگي (به شكل پايلوت ) در شهر تهران با مشاركت سازمان بهزيستي كل كشور

طراحي و تدوين برنامه جامع پيشگيري از خشونت جهت اجرا در سال تحصيلي 96-1395 در مدارس كشور.